آئین اسلام،از بعد اجتماعی مهمی برخوردار است و با عنایت‏به‏برکات آثار وحدت و تجمع و یکپارچگی،در بسیاری از برنامه‏هایش‏بر این بعد،تکیه و تاکید کرده است.

برگزاری نمازهای روزانه واجب نیز به صورت جماعت و گروهی،یکی از این برنامه‏هاست.

در اینجا به اهمیت‏«نماز جماعت‏»و آثار گوناگون آن اشاره‏می‏کنیم:

اهمیت نماز جماعت

غیر از آثار فردی و اجتماعی نماز جماعت(که به آنها اشاره خواهدشد)پاداش‏های عظیمی برای آن بیان شده که در اینجا به بعضی ازروایات،اشاره می‏شود. از رسول خدا(ص)نقل شده که:«من سمع النداء فلم یجبه من غیرعلة فلا صلاة له‏» ⁽¹⁾ نماز کسی که صدای اذان را بشنود و بی دلیل،در نماز جماعت‏مسلمانان شرکت نکند،ارزشی ندارد.

در حدیث،تحقیر نماز جماعت،به منزله تحقیر خداوند بشمار آمده‏است:«من حقره فانما یحقر الله‏»⁽²⁾ شرکت دائم در نماز جماعت،انسان را از منافق شدن بیمه می‏کند. ⁽³⁾ و برای هر گامی که به سوی نماز جماعت و مسجد برداشته شود،ثواب‏و حسنه در نظر گرفته شده است. ⁽⁴⁾ همین که کسی برای شرکت در نماز جماعت از منزل خارج‏می‏شود،یا در مسجد،در انتظار نماز جماعت‏به سر می‏برد پاداش کسی‏را دارد که در این مدت،به نماز مشغول بوده است. ⁽⁵⁾ تعداد حاضران در نماز جماعت،هر چه بیشتر باشد،پاداش آن بیشتراست.این کلام رسولخداست که فرمود:«ما کثر فهو احب الی الله‏» ⁽⁶⁾ حدیث جالبی در بیان فضیلت نماز جماعت است که قسمتی از آن‏در رساله‏های عملیه هم ذکر شده است.ترجمه تمام حدیث چنین است:

اگر اقتدا کننده 1 نفر باشد،پاداش 150 نماز داده می‏شود.

اگر اقتدا کننده 2 نفر باشد،پاداش 600 نماز داده می‏شود.

اگر اقتدا کننده 3 نفر باشد،پاداش 1200 نماز داده می‏شود.

اگر اقتدا کننده 4 نفر باشد،پاداش 2400 نماز داده می‏شود.

اگر اقتدا کننده 5 نفر باشد،پاداش 4800 نماز داده می‏شود.

اگر اقتدا کننده 6 نفر باشد،پاداش 9600 نماز داده می‏شود.

اگر اقتدا کننده 7 نفر باشد،پاداش 19200 نماز داده می‏شود.

اگر اقتدا کننده 8 نفر باشد،پاداش 36400 نماز داده می‏شود.

اگر اقتدا کنندگان و امام جماعت‏به 10 نفر رسیدند،پاداش‏72800 نماز دارد.

ولی،همین که عدد افراد از ده نفر گذشت،حساب آنرا جز خداکسی نمی‏داند. ⁽⁷⁾ در حدیث دیگر است:هر که نماز جماعت را دوست‏بدارد،خدا وفرشتگان او را دوست می‏دارند. ⁽⁸⁾ در زمان پیامبر(ص)هرگاه افراد نماز جماعت کم می‏شدند، آنحضرت به جستجو و تفقد از افراد می‏پرداخت و می‏فرمود:شرکت درنماز صبح و عشاء،بر منافقان از هر چیز سنگین‏تر است. ⁽⁹⁾ قرآن نیز،از اوصاف منافقان،بی حالی و کسالت هنگام نماز را بیان‏کرده است. ⁽¹⁰ چرا که سحر خیزی و حضور در جماعت مسلمین،آن هم ازراه‏های دور و در گرما و سرما،نشانه صداقت در ایمان و عشق نمازگزاراست.

حضور در نماز جماعت،خاص یک منطقه نیست.انسان در هر جا که باشد،خوب است‏به فکر نماز جماعت و حضور در آن و تشویق‏دیگران باشد.

رسول خدا(ص)در باره اهمیت جماعت،فرمود:

«صلاة الرجل فی جماعة خیر من صلاته فی بیته اربعین‏سنة.قیل:یا رسول الله!صلاة یوم؟فقال(ص):صلاة‏واحدة‏» ⁽¹¹⁾ یک نماز با جماعت،بهتر از چهل سال نماز فرادی در خانه‏است.پرسیدند:آیا یک روز نماز؟فرمود:بلکه یک نماز.

و می‏فرمود:صف‏های نماز جماعت،همانند صف‏های فرشتگان درآسمان چهارم است. ⁽¹²⁾ اولین نماز جماعتی هم که بر پا شد،به امامت رسول خدا و شرکت‏حضرت علی(ع)و جعفر طیار(برادر حضرت علی(ع))بود.همین که‏ابوطالب،فرزندش علی(ع)را دید که به پیامبر اقتدا کرده،به فرزنددیگرش جعفر گفت:تو نیز به پیامبر اکرم اقتدا کن و این جماعت دو سه‏نفری،پس از نزول آیه «فاصدع بما تؤمر» بود،که فرمان به علنی ساختن‏دعوت و تبلیغ می‏داد. ⁽¹³⁾