احکام جماعت

1460 موقعی که ماموم نیت می‏کند باید امام را معین نماید، ولی دانستن اسم او لازم نیست، مثلا اگر نیت کند اقتدا می کنم به امام حاضر نمازش صحیح است.

1461 ماموم باید غیر از حمد و سوره همه چیز نماز را خودش بخواند ولی اگر رکعت اول یا دوم او، رکعت‏سوم یا چهارم امام باشد باید حمد و سوره را بخواند.

1462 اگر ماموم در رکعت اول و دوم نماز صبح و مغرب و عشا صدای حمد و سوره امام را بشنود اگر چه کلمات را تشخیص ندهد، باید حمد و سوره را نخواند و اگر صدای امام را نشنود، مستحب است‏حمد و سوره بخواند ولی باید آهسته بخواند و چنانچه سهوا بلند بخواند اشکال ندارد.

1463 اگر ماموم بعضی از کلمات حمد و سوره امام را بشنود، احتیاط واجب آن است که حمد و سوره را نخواند.

1464 اگر ماموم سهوا حمد و سوره بخواند یا خیال کند صدایی را که می‏شنود صدای امام نیست و حمد و سوره بخواند و بعد بفهمد صدای امام بوده نمازش صحیح است.

1465 اگر شک کند که صدای امام را می‏شنود یا نه، یا صدایی بشنود و نداند صدای امام است‏یا صدای کس دیگر، می تواند حمد و سوره بخواند.

1466 ماموم باید در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر، حمد و سوره نخواند و مستحب است‏به جای آن ذکر بگوید.

1467 ماموم نباید تکبیرة الاحرام را پیش از امام بگوید بلکه احتیاط واجب آن است که تا تکبیر امام تمام نشده، تکبیر نگوید.

1468 اگر ماموم پیش از امام عمدا هم سلام دهد نمازش صحیح است.

1469 اگر ماموم غیر از تکبیرة الاحرام و سلام چیزهای دیگر نماز را پیش از امام بگوید اشکال ندارد ولی اگر آنها را بشنود یا بداند امام چه وقت می‏گوید،احتیاط مستحب آن است که پیش از امام نگوید.

1470 ماموم باید غیر از آنچه در نماز خوانده می‏شود کارهای دیگر آن مانند رکوع و سجود را با امام یا کمی بعد از امام به جا آورد و اگر عمدا پیش از امام یا مدتی بعد از امام انجام دهد، معصیت کرده و لی نمازش صحیح است، اما اگر در دو رکن پشت‏سر هم از امام جلو یا عقب بیفتد بنابر احتیاط واجب باید نماز را تمام کند و دوباره بخواند، اگر چه بعید نیست نمازش صحیح باشد و فرادی شود.

1471 اگر سهوا پیش از امام سر از رکوع بردارد، چنانچه امام در رکوع باشد باید به رکوع برگردد و با امام سر بردارد و در این صورت زیاد شدن رکوع که رکن است نماز را باطل نمی‏کند ولی اگر به رکوع برگردد و پیش از آن که به رکوع برسد، امام سر بردارد نمازش باطل است.

1472 اگر اشتباها سر بردارد و ببیند امام در سجده است‏باید به سجده برگردد و چنانچه در هر دو سجده این اتفاق بیفتد برای زیاد شدن دو سجده که رکن است نماز باطل نمی‏شود.

1473 کسی که اشتباها پیش از امام سر از سجده برداشته هرگاه به سجده برگردد،و هنوز به سجده نرسیده امام سر بردارد، نمازش صحیح است ولی اگر در هر دو سجده این اتفاق بیفتد، نماز باطل است.

1474 اگر اشتباها سر از رکوع یا سجده بردارد و سهوا یا به خیال اینکه به امام نمی‏رسد به رکوع یا سجده نرود نمازش صحیح است.

1475 اگر سر از سجده بردارد و ببیند امام در سجده است چنانچه به خیال این‏که سجده اول امام است، به قصد این که با امام سجده کند به سجده رود و بفهمد سجده دوم امام بوده باید بنابر احتیاط نماز را تمام کند و از سر بخواند و اگر به خیال اینکه سجده دوم است‏به سجده رود و بفهمد سجده اول امام بوده احتیاط آن است‏که نماز را فرادی تمام نماید اگر چه می‏تواند متابعت امام را بکند و به سجده رود و نماز را تمام کند.

1476 اگر سهوا پیش از امام به رکوع رود و طوری باشد که اگر سر بردارد به‏مقداری از قرائت امام می رسد، چنانچه سر بردارد و با امام به رکوع رود نمازش صحیح است.

1477 اگر سهوا پیش از امام به رکوع رود و طوری باشد که اگر برگردد به چیزی از قرائت امام نمی رسد، واجب است‏سر بردارد و با امام نماز را تمام کند و نمازش صحیح است اگر چه احوط استحبابی در این صورت اعاده نماز است، و اگر سر برندارد تا امام برسد نمازش صحیح است.

1478 اگر سهوا پیش از امام به سجده رود، واجب است که سر بردارد و با امام به سجده رود و نمازش صحیح است اگر چه احتیاط استحبابی در این صورت اعاده نماز است و اگر برنداشت نمازش صحیح است.

1479 اگر امام در رکعتی که قنوت ندارد اشتباها قنوت بخواند یا در رکعتی که تشهد ندارد اشتباها مشغول خواندن تشهد شود ماموم نباید قنوت و تشهد را بخواند ولی نمی‏تواند پیش از امام به رکوع رود، یا پیش از ایستادن امام بایستد بلکه‏باید صبر کند تا قنوت و تشهد امام تمام شود و بقیه نماز را با او بخواند.

چیزهایی که در نماز جماعت مستحب است

1480 اگر ماموم یک مرد باشد، مستحب است طرف راست امام بایستد، واگر یک زن باشد، مستحب است در طرف راست امام طوری بایستد که جای سجده‏اش مساوی زانو یا قدم امام باشد، و اگر یک مرد و یک زن، یا یک مرد و چند زن باشند، مستحب است مرد طرف راست امام و باقی پشت‏سر امام بایستند، و اگرچند مرد یا چند زن باشند، مستحب است شت‏سر امام بایستند، و اگر چند مرد و چند زن باشند، مستحب است مردها عقب امام و زنها پشت مردها بایستند.

1481 اگر امام و ماموم هر دو زن باشند احتیاط آن است که امام کمی جلوتر بایستد.

1482 مستحب است امام در وسط بایستد و اهل علم و کمال و تقوی در صف اول بایستند.

1483 مستحب است صفهای جماعت منظم باشد و بین کسانی که در یک صف ایستاده‏اند فاصله نباشد و شانه آنان ردیف یکدیگر باشد.

1484 مستحب است‏بعد از گفتن "قد قامت الصلاة" مامومین برخیزند.

1485 مستحب است امام جماعت‏حال مامومی را که از دیگران ضعیف تر است رعایت کند و عجله نکند تا افراد ضعیف به او برسند، و نیز مستحب است قنوت و رکوع و سجود را طول ندهد، مگر

1486 مستحب است امام جماعت در حمد و سوره و ذکرهایی که بلند می‏خواند صدای خود را بقدری بلند کند که دیگران بشنوند ولی باید بیش از اندازه صدا را بلند نکند.

1487 اگر امام در رکوع بفهمد کسی تازه رسیده و می‏خواهد اقتدا کند مستحب است رکوع را دو برابر همیشه طول بدهد و بعد برخیزد، اگر چه بفهمد کس دیگری هم برای اقتدا وارد شده است.

چیزهایی که در نماز جماعت مکروه است

1488 اگر در صفهای جماعت جا باشد، مکروه است انسان تنها بایستد.

1489 مکروه است ماموم ذکرهای نماز را طوری بگوید که امام بشنود.

1490 مسافری که نماز ظهر و عشا را دو رکعت می‏خواند مکروه است در این نمازها به کسی که مسافر نیست اقتدا کند و کسی که مسافر نیست مکروه است در این نمازها به مسافر اقتدا نماید.